Taclo Digartrefedd - Gwledig

Mae’r rhaglen ar agor i’r awdurdodau lleol yng Nghymru nad oeddent yn llwyddiannus yn rownd gyntaf y rhaglen Taclo Digartrefedd. Byddwn ni ond yn derbyn ceisiadau sy’n gweithio o fewn un neu’n fwy o’r ardaloedd awdurdod lleol hyn:

• Sir Gaerfyrddin
• Ceredigion
• Conwy
• Sir Ddinbych
• Gwynedd
• Ynys Môn
• Sir Benfro
• Powys

Mae ein hymchwil yn dangos bod angen i sefydliadau weithio gyda’i gilydd i gydlynu eu dull, cau bylchau a sicrhau eu bod yn manteisio ar gyfleoedd i atal a thaclo digartrefedd. Byddwn ni ond yn derbyn ceisiadau gan bartneriaethau amlsector, aml-sefydliadol. Er nad yw’r rhestr hon yn gynhwysfawr, byddem ni’n disgwyl i’r mathau canlynol o sefydliadau gymryd rhan fel partneriaid:

• Sefydliadau trydydd sector lleol sefydledig gyda phrofiad o ddarparu gwasanaethau digartrefedd
• Gwasanaethau iechyd
• Awdurdodau lleol o’r ardaloedd uchod
• Y sector rhentu preifat
• Cymdeithasau tai
• Sefydliadau trydydd sector gydag arbenigedd perthnasol
• Y Gwasanaeth Prawf
• Yr Heddlu
• Sefydliadau Diogel
• Sefydliadau lleiafrifoedd ethnig
• Sefydliadau LHDT+
• Mentrau cymdeithasol gydag arbenigedd perthnasol
• Gwasanaethau iechyd meddwl
• Sefydliadau crefyddol / lleoedd addoli
• Sefydliadau Academaidd neu Ymchwil

Dylai Partneriaethau a cheisiadau gynnwys un neu’n fwy o ardaloedd awdurdod lleol a rhaid iddynt gael eu harwain gan sefydliad trydydd sector sydd mewn sefyllfa dda. Mae angen i'r partneriaethau gynnwys yr awdurdod/awdurdodau lleol sy'n cwmpasu'r ardal.

Byddwn ni ond yn derbyn un ffurflen Mynegi Diddordeb ar gyfer pob ardal awdurdod lleol, gan gynnwys y rhai hynny sy’n dymuno gweithio ar draws mwy nag un ardal awdurdod lleol. Mae hyn oherwydd rydym am i sefydliadau lleol weithio gyda’i gilydd i ddatblygu datrysiadau yn hytrach na chystadlu yn erbyn ei gilydd am gyllid.

Cyd-ddylunio gyda'r rhai fydd yn elwa

Rydym eisiau i ymgeiswyr weithio gyda'r rhai a fyddai'n elwa o'u prosiect i nodi, cynllunio a darparu gweithgareddau sydd o bwys iddynt. Mae hyn yn mynd y tu hwnt i ymgynghori ac yn grymuso'r unigolion hynny trwy roi llais cyfartal iddynt yn y broses. Er na fyddwn yn disgwyl i chi fod wedi ymgysylltu'n helaeth â buddiolwyr yn ystod y cam Mynegi Diddordeb , byddwn yn disgwyl i chi amlinellu sut rydych chi'n cynnig gweithio gyda buddiolwyr a'ch partneriaid i gyd-ddylunio'ch syniad prosiect os cewch eich gwahodd i gwblhau cais llawn.

Dim ond prosiectau wedi’u cyd-ddylunio yr hoffem eu hariannu. Mae gan ymgeiswyr y rhyddid i ymdrin â’n blaenoriaethau ar gyfer y rhaglen hon ym mha bynnag ffordd y maen nhw’n ei weld mwyaf priodol trwy’r gweithgareddau cyd-gynhyrchu. Er hynny, mae ein hymchwil ac ymgynghoriad wedi amlygu meysydd cyffredin yr ydym yn eu disgwyl i gael eu trafod yn eich cais, ac oherwydd maint y prosiectau yr ydym yn disgwyl eu hariannu, rydym yn disgwyl y bydd nifer o feysydd ffocws o fewn eich cynigion.

Beth yw Digartrefedd?

Rydym wedi diffinio digartrefedd fel 'peidio â chael cartref’. Mae rhywun sy'n ddigartref yn rhywun a allai fod yn:

• cysgu allan
• aros gyda ffrindiau neu deulu
• aros mewn hostel, lloches nos neu Wely a Brecwast.
• sgwatio (oherwydd nad oes gan rywun hawl cyfreithiol i aros)
• dan risg o drais neu gam-drin yn y cartref
• byw mewn amgylchiadau gwael sy'n effeithio ar iechyd
• byw ar wahân o deulu gan nad oes lle i fyw gyda’i gilydd.

Mae achosion digartrefedd yn amrywiol ac yn unigryw i bob unigolyn, ond gallant gynnwys:

• nid yw rhieni bellach yn barod i ddarparu llety
• bod yn destun patrwm o ddigwyddiadau o ymddygiad rheoli, gorfodaeth, bygythiol, diraddiol a threisgar, gan gynnwys trais rhywiol gan bartner, aelod o'r teulu neu ofalwr yn eu cartref presennol (cam-drin domestig)
• chwalfa perthynas lle nad oes gan un ohonynt lety arall
• tlodi
• anghydraddoldeb
• cyflenwad tai a fforddiadwyedd
• diweithdra.

Bydd Taclo Digartrefedd: Gwledig yn dyfarnu grantiau i brosiectau strategol sy’n gweithredu ar draws un neu’n fwy o ardaloedd awdurdod lleol o’r wyth awdurdod lleol blaenoriaeth. Bydd ceisiadau llwyddiannus yn ceisio ail-ddylunio gwasanaethau i wneud digartrefedd yn brin, yn fyr dymor ac yn anghylchol. Byddant yn canolbwyntio ar yr unigolyn ac yn cael eu darparu gan bartneriaethau aml-asiantaeth.

Pwy fydd yn elwa o'r arian?

Rydym yn awgrymu y dylai pawb sy’n ddigartref, neu sydd mewn perygl o fod yn ddigartref, fod yn gymwys i elwa o’r prosiectau a gefnogir gan y fenter hon, ac y dylent dderbyn cefnogaeth am gyhyd ag y bo angen hynny arnynt, boed ydynt ar y rhestr angen blaenoriaeth ai peidio.

Rydym yn cydnabod y bydd gan rai pobl sy’n ddigartref neu sydd mewn perygl o fod yn ddigartref un neu ragor o nodweddion a fydd yn eu rhoi mewn mwy o berygl. Rydym yn disgwyl i’r prosiectau yr ydym yn eu hariannu i ystyried sut y byddant yn mynd i’r afael ag unrhyw anghenion cefnogaeth ychwanegol a allai fod ganddynt. Mae’r tabl hwn, nad yw’n gynhwysfawr, yn amlygu rhai o’r nodweddion a all arwain at angen unigolion am gefnogaeth ychwanegol.

Taclo digartrefedd gwledig

Mae digartrefedd gwledig llawer yn llai gweladwy na digartrefedd mewn ardaloedd trefol Cymru, yn enwedig o ran cysgu allan. Mae tystiolaeth anecdotaidd sy’n awgrymu bod pobl yn llai tebygol o ymddangos yn ddigartref mewn ardaloedd gwledig. Oherwydd nad yw’r data a gasglwn am ddigartrefedd o reidrwydd yn gywir, mae’n golygu nad ydym yn gwybod pa mor eang yw digartrefedd yng nghefn gwlad Cymru. Byddem yn croesawu ceisiadau sy’n ystyried dulliau arloesol i adnabod digartrefedd mewn lleoliadau gwledig a’i daclo.

Blaenoriaethau

Hoffem ariannu prosiectau sy’n bodloni’r holl amcanion canlynol. Dylai eich cais egluro sut fydd eich partneriaeth yn:

• Dod â phobl sydd wedi'u heffeithio gan ddigartrefedd ynghyd â sefydliadau'r trydydd sector a'r sector cyhoeddus, a'r sector rhentu preifat, i gyd-ddylunio prosiectau sy'n ailgynllunio gwasanaethau i atal a thaclo digartrefedd, gan ei wneud yn brin, yn fyr dymor ac yn anghylchol.

• Darparu cefnogaeth barhaus sy’n canolbwyntio ar y person, yn ychwanegol i’r ddarpariaeth gyfredol. Dylai hyn gydnabod bod digartrefedd yn aml ond yn un o sawl her a wynebir gan y rhai hynny sy’n ei brofi. Dylai ymdrin â’r heriau eraill yn eu bywydau a’u helpu i’w goresgyn.

• Datblygu a darparu gweithgareddau sy’n canolbwyntio ar atal digartrefedd i leihau’r nifer o bobl sy’n ddigartref yn y dyfodol.

• Lleihau'r gwahaniaethu a'r rhagfarn a gyfeirir tuag at bobl ddigartref trwy annog empathi a dealltwriaeth trwy ddull sy'n seiliedig ar drawma o fewn gwasanaethau'r sector cyhoeddus, trydydd sector a'r gymuned ehangach .

• Datblygu sylfaen dystiolaeth gadarn ar ddulliau effeithiol tuag at wneud digartrefedd yn brin, yn fyr ac yn anghylchol a all lywio'r broses o gyflawni prosiectau yn ogystal â llunwyr polisi a chomisiynwyr gwasanaeth eraill.

Dylai eich cynllun prosiect hefyd ystyried y meysydd canlynol:

Arloesedd gwasanaeth

Gyda'r gwasanaethau presennol yn canolbwyntio ar ymateb i ddigartrefedd yn hytrach na'i atal, hoffem ariannu prosiectau sy’n rhoi’r pwyslais ar atal. Mae ein hymchwil amlygu bod gormod o gyfleoedd i adnabod ac atal digartrefedd yn cael eu colli, fel ymadawyr carchar yn cael eu rhyddhau i'r strydoedd; cleifion sy'n cael eu rhyddhau o'r ysbyty pan mae’n wyddys eu bod yn ddigartref; ymadawyr gofal sy'n gadael gofal awdurdod lleol heb gartref parhaol. Mae gwasanaethau’n aml yn rhy ddigyswllt i atal hyn rhag digwydd, a hoffem ddefnyddio ein cyllid i wella cydweithrediad rhwng sefydliadau sy’n cefnogi pobl ddigartref.

Mae Deddf Tai (Cymru) 2015 yn gorfodi awdurdodau lleol i gynnig cefnogaeth i bobl sydd 56 diwrnod i ffwrdd o fod yn ddigartref i atal hynny rhag digwydd. Byddem yn croesawu mentrau sy'n edrych y tu hwnt i hyn i gymryd agwedd hyd yn oed yn fwy ataliol.

Cefnogaeth sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn

Yn aml, dim ond un o sawl amgylchiad unigol yw digartrefedd a all effeithio ar bobl, gyda'r naill yn aml yn cyfrannu at y llall. Gall yr amgylchiadau hyn gynnwys iechyd corfforol gwael; problemau iechyd meddwl; problemau alcohol a chyffuriau; profedigaeth; profiad o'r system ofal; profiad o'r system cyfiawnder troseddol; cam-drin domestig; tlodi; anghydraddoldeb; diweithdra; neu ddiffyg sgiliau bywyd ymarferol.

Disgwyliwn i'r prosiectau yr ydym yn eu hariannu weithio gydag unigolion i roi'r gefnogaeth ehangach sydd ei hangen arnynt i feithrin eu lles ac atal digartrefedd rhag ailddigwydd cyhyd ag y mae ei hangen arnynt.

Cefnogi tenantiaid a landlordiaid yn y sector rhentu preifat

Oherwydd bod angen mwy am dai cymdeithasol na’r rhai sydd ar gael, mae'r sector rhentu preifat wedi chwarae rhan sylweddol wrth gefnogi awdurdodau lleol i fodloni gofynion Deddf Tai (Cymru) 2015. Mae ein hymchwil yn dangos bod landlordiaid preifat weithiau'n amharod i gynnig tenantiaethau i'r rhai sydd mewn perygl o fod yn ddigartref, neu'n profi digartrefedd yn barod, gan eu bod yn poeni am y potensial ar gyfer ôl-ddyledion rhent, a’r heriau lluosog y gallai rhai darpar denantiaid eu hwynebu. Rydym ni am i'r prosiectau rydym ni'n eu hariannu gynnig y gefnogaeth sydd ei hangen ar denantiaid y sector rhent preifat, tra hefyd yn cefnogi landlordiaid i ddeall y materion yn well a chyfeirio tenantiaid at y gefnogaeth y gallai fod ei hangen arnyn nhw.

Amgylcheddau a hysbyswyd gan drawma

Mae effaith hirdymor profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACEs) ar iechyd, lles a chyfleoedd bywyd bellach wedi'i ddogfennu'n dda. Mae llawer o bobl sy'n ddigartref wedi bod yn agored iddynt ac mae rhai o'r ymddygiadau a'r arferion y maen nhw wedi’u dysgu o ganlyniad i hynny wedi arwain at droi allan, neu eu gwahardd o wasanaethau a ddyluniwyd i'w helpu. Mae dull cosbol yn cosbi defnyddwyr gwasanaeth am ‘ymddygiad gwael’ ymddangosiadol. Mae sicrhau bod gwasanaethau ar y rheng flaen yn cynnig dull a hysbyswyd gan drawma yn galluogi staff i ddeall pam bod ymddygiadau heriol yn codi, ac i weithio’n fwy adeiladol a chreadigol i ymdrin â nhw. Mae hyn yn helpu cynyddu gwytnwch, cymhelliant a boddhad swydd staff. Hoffem i brosiectau yr ydym yn eu hariannu fod yn seiliedig o amgylch dull a hysbyswyd gan drawma.

Lleihau gwahaniaethu a rhagfarn

Yn anffodus, mae pobl sy’n ddigartref yn profi rhagfarn. Gall hyn ddigwydd yn y gymuned ehangach a’r gwasanaethau y maen nhw’n troi atynt am gymorth. Rydym am i'r prosiectau sy'n derbyn arian wreiddio darpariaeth gwasanaethau priodol yn y gymuned mewn ffordd sy'n mynd i'r afael â'r rhagfarn a'r stigma hwn.

Grantiau datblygu

Mae grant datblygu o hyd at £50,000 ar gael i bob ffurflen Mynegi Diddordeb a gyflwynir. Dylai hwn gael ei wario o fewn pum mis o gael ei ddyfarnu, a chyn cyflwyno cais llawn. Mae grantiau datblygu ar gyfer costau refeniw yn unig.

Credwn efallai y bydd angen grantiau datblygu er mwyn darparu adnoddau ar gyfer y gwaith dwys o greu’r cysylltiadau rhwng y gwasanaethau statudol a thrydydd sector, gan gynnwys defnyddwyr gwasanaeth mewn dyluniad prosiectau a datblygu cynllun prosiectau.

Grantiau prosiect llawn

Bydd grantiau prosiect yn para rhwng pump a saith mlynedd oherwydd credwn y gallai grantiau mwy hirdymor hyrwyddo ail-ddyluniad gwasanaethau a bod yn fwy addas at anghenion cefnogaeth mwy hirdymor y bobl y mae’r prosiect yn bwriadu eu helpu. Rydym yn disgwyl i’r rhain fod yn grantiau refeniw yn bennaf. Gall prosiectau hefyd ofyn i ni gytuno ar rai costau cyfalaf.

Uchafswm maint y grant ar gyfer ceisiadau yw £1.5 miliwn.

O ystyried graddfa a chwmpas tebygol y prosiectau aml-bartner yr ydym yn gobeithio eu hariannu, mae’n annhebygol y byddwn yn gallu ariannu’r holl brosiectau sy’n ymgeisio am grant trwy’r rhaglen hon.

Gwerthuso a dysgu

Rydym am i bob prosiect yr ydym yn ei ariannu gomisiynu gwerthusiad prosiect y gallant ei ddefnyddio i:

• ymgorffori gwersi a ddysgwyd trwy gydol oes y prosiect
• llywio gwaith comisiynwyr a llunwyr polisi eraill ym maes tai a digartrefedd
• ychwanegu at y sylfaen dystiolaeth o'r hyn sy'n gweithio i wneud digartrefedd yn brin, yn fyr dymor ac yn anghylchol.

Mae ein hymchwil ein hunain wedi dangos bod angen gwell tystiolaeth i helpu llywio'r broses o ddyrannu arian cyhoeddus i daclo digartrefedd er mwyn sicrhau'r effaith fwyaf bosibl. Hoffem i’r prosiectau yr ydym yn eu hariannu ychwanegu at y dystiolaeth am yr hyn sy’n effeithio fwyaf ar atal digartrefedd trwy werthuso eu dull a rhannu’r dysgu ohono.

Dylai ymgeiswyr ystyried cynnwys sefydliad ymchwil neu unigolyn priodol fel rhan o'u partneriaeth i sicrhau bod gwerthuso a dysgu yn rhan annatod o'u syniad prosiect o'r cychwyn cyntaf.

Drwy gydol y grant, byddwn ni’n dod â phrosiectau, y bobl sy’n elwa ohonynt a chynrychiolwyr sefydliadau perthnasol eraill ynghyd i rannu’r dysgu o brosiectau’n ehangach. Byddwn ni’n darparu canllawiau gwerthuso i gefnogi’r prosiectau hynny a wahoddir i gyflwyno cais llawn, er mwyn cynorthwyo gyda’u cynlluniau gwerthuso.

Ni allwn ariannu:

• alcohol
• gweithgareddau gwneud elw/codi arian
• TAW adferadwy
• gweithgareddau statudol
• gweithgareddau gwleidyddol neu grefyddol
• talu rhywun arall i ysgrifennu'ch cais.