Dyfodol mwy disglair i Clybiau Bechgyn a Merched Cymru

Clybiau Bechgyn a Merched Cymru yw un o’r sefydliadau ieuenctid hynaf yng Nghymru. Fe’i ffurfiwyd ar ddechrau’r 1920au i ddod â grwpiau ieuenctid at ei gilydd a oedd wedi’u cefnogi drwy roddion gan lowyr. Mae bellach yn gasgliad trawiadol o fwy na 170 o glybiau ieuenctid ledled Cymru sy’n rhan o’i aelodaeth – gyda 30,000 o bobl ifanc a 3,500 o wirfoddolwyr. Ei nod cyffredinol yw cefnogi pobl ifanc a diwallu eu hanghenion newidiol drwy roi lle diogel iddynt fynd a darparu hyfforddiant, prosiectau a gweithgareddau sy’n eu helpu i gyflawni eu potensial. Mae prosiectau wedi gweithio ar themâu gan gynnwys cynhwysiant gweithredol, codi arian, diogelwch ar y rhyngrwyd, a chymryd rhan mewn penderfyniadau cymunedol. Maent hefyd yn cynnig gweithgareddau hwyliog sy’n magu hyder fel cerdded ceunant a chanŵio.

Mae Clybiau Bechgyn a Merched Cymru (BCG Cymru) yn cymryd rhan yn rhaglen Hwb i’r  Hinsawdd Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, y mae Adfywio Cymru yn helpu i’w chyflawni. Roeddent yn gymwys ar gyfer y rhaglen hon ar ôl bod yn derbyn arian gan y Loteri Genedlaethol eisoes – i helpu i baratoi ar gyfer ailagor y clybiau ar ôl pandemig Covid-19, gydag offer diogelwch a glanweithdra, a sesiynau rhedeg fel ymwybyddiaeth ofalgar i’r bobl ifanc.

Galluogodd y grant Hwb i’r Hinsawdd iddynt greu cynllun gweithredu amgylcheddol a, thrwy ymgynghori ag aelodau, staff, gwirfoddolwyr a phobl ifanc, nodwyd dwy flaenoriaeth ganddynt: tyfu cynnyrch, a lleihau defnydd ac ailgylchu.

Tyfu cynnyrch

Eu nod yw cynnwys tua 40 o bobl ifanc yn y gweithgaredd hwn yn y clybiau hynny sydd â’r tir angenrheidiol ar gael a’r cymorth staffio sydd ar gael i’w ddarparu. Y rhain yw Nantymoel, Betws, Trelluest, Llwynypia a Chaerau. Bydd y bobl ifanc yn elwa o sesiynau hyfforddi anffurfiol ac ymarferol (mewn rhai achosion gan aelodau lleol o’r Gymdeithas Rhandiroedd) fel y gallant feithrin y sgiliau a’r wybodaeth sydd eu hangen i dyfu eu cynnyrch eu hunain.  Y gobaith yw y bydd y cynnyrch yn cael ei werthu yn y clybiau neu efallai’n cael ei ddosbarthu’n lleol i deuluoedd mewn angen.

Nid yw’r rhan fwyaf o’r clybiau wedi ailagor yn llawn eto gyda’u gweithgareddau ac felly nid yw’r cynnydd wedi bod mor gyflym â’r gobaith. Fodd bynnag, mae sawl clwb wedi prynu’r offer ac wedi dechrau arni, yn enwedig yn Noddfa, Caerau, ger Maesteg a hefyd Nantymoel, lle mae’r gwelyau uchel wedi’u hadeiladu a fframiau polydwnnel wedi’u gosod. Byddant yn barod i’w plannu’n fuan iawn! Mae cysylltiadau’n cael eu ffurfio gydag ‘Edible Orchard’ hefyd a fydd yn arwain at dyfu ffrwythau, a phwy a ŵyr, efallai bod rhai jamiau a siytni’n cael eu cynhyrchu yn y dyfodol?

Dywedodd un o wirfoddolwyr ifanc prosiect Noddfa, “Bydd y prosiect garddio yn dda i’r plant gan ei fod yn ffordd iach, hwyliog ac addysgol o weld ble a sut mae eu ffrwythau a’u llysiau’n tyfu. Yn ogystal â chael eu dwylo’n fudr ar y pridd a rhywfaint o awyr iach yn yr awyr agored. Pa blentyn sydd ddim yn hoffi cael ychydig yn fwdlyd nawr ac yn y man?  Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at weld faint mae’r plant yn mwynhau bod yn yr amgylchedd hwnnw a rhoi cynnig ar yr holl bethau rydyn ni’n eu tyfu.”

Lleihau defnydd ac ailgylchu

Bydd pobl ifanc Wyndham a KPC Youth yn cymryd rhan yn y cynllun hwn a byddant yn cael eu haddysgu ar sut i gynllunio, gweithredu a rheoli rhaglen ailgylchu effeithlon ac effeithiol o fewn eu clybiau. Cânt eu hannog i hyrwyddo’r defnydd o gynhyrchion a gynhyrchir yn lleol neu sy’n gyfeillgar i’r amgylchedd ac i godi mwy o ymwybyddiaeth o’r bygythiad a achosir i’r amgylchedd o ddeunydd pacio untro. Mae cynlluniau ar y gweill i roi cychwyn ar y cynlluniau hyn dros yr wythnosau nesaf wrth i’r adeiladau ailagor, a chroesewir y bobl ifanc yn ôl. Bydd mentor Adfywio Cymru David Thorpe yn cynnwys y bobl ifanc mewn trafodaeth am oblygiadau ehangach newid hinsawdd a’r cyd-destun y mae eu gweithredu yma, yn y prosiect hwn, yn chwarae ei ran ynddo.

Meddai Joff Carroll, Cyfarwyddwr Cenedlaethol BCG Cymru, “Mae creu ymwybyddiaeth o beryglon newid hinsawdd a sut y gallwn ni yn BGC Cymru helpu i wrthdroi’r broblem yn bwysig i ni fel sefydliad. Bydd annog pobl ifanc i gymryd rhan mewn gweithredu cymdeithasol yn eu cymunedau, yn enwedig yn ystod y cyfnod heriol hwn, yn cynorthwyo ac yn gwella eu lles, eu hiechyd meddwl a’u hunan-barch ac yn creu canfyddiad mwy cadarnhaol o bobl ifanc yn y gymuned.”

Yn ogystal â rhoi sgiliau a gwybodaeth ymarferol i bobl ifanc am bwnc, y gobaith yw y bydd y ddau brosiect hyn yn meithrin mwy o ymgysylltu yn eu cymunedau, gyda phobl leol yn prynu’r cynnyrch ffres ac yn defnyddio’r cyfleusterau ailgylchu. Mae awydd a chwmpas hefyd i adeiladu perthynas rhwng cenedlaethau gyda gwybodaeth a phrofiadau’n cael eu rhannu drwy weithgareddau a sgyrsiau. Mae rheolwyr canolog BCG Cymru yn credu y bydd llawer mwy o glybiau’n gweld beth sydd wedi’i gyflawni ac y bydd am ddilyn eu hesiampl a dechrau ar eu cynlluniau eu hunain – yn wir, mae rhai eisoes wedi dangos diddordeb brwd. Mae sawl syniad ar gyfer gwerthuso a dathlu’r cyflawniadau wrth iddynt symud ymlaen, ac edrychwn ymlaen at weld y rhain.